ZMYSŁY U PSA

ZMYSŁY U PSA

Aby lepiej zrozumieć naszego pupila, musimy dowiedzieć się jak on postrzega otaczający nas świat i jakich zmysłów w tym celu używa. Na życie psychiczne psa najsilniejszy wpływ wywiera węch, potem słuch, wreszcie wzrok, dotyk, czucie bólu, smak itd.

 

Węch

jest dla psa najważniejszym zmysłem. Już jako ślepy szczeniak zaczyna się nim posługiwać. U psa czułość komórek węchowych na zapachy jest 11500 razy większa niż u człowieka. Nabłonek węchowy zajmuje u jamnika 75 cm², u owczarka niemieckiego 150 cm², a u człowieka tylko 5 cm². Nasz psiak może zwęszyć niektóre zapachy z odległości około 1 km. Wszystkie samce są w okresie godowym szczególnie wrażliwe na woń wydzieliny gruczołów zapachowych suki, uaktywniających się w okresie rui. Woń ta bywa przenoszona przez powietrze na stosunkowo dalekie odległości i w ten oto sposób suki zwabiają samców do siebie.

Pies węszący wykonuje charakterystyczne, krótkie lecz głębokie oddechy przez nos mając wtedy zamkniętą jamę ustną. Oddychając z wywieszonym językiem, nie potrafi on w normalnych warunkach rozróżnić precyzyjnie żadnego zapachu. Zawsze wilgotny nos, a dokładniej nieowłosiona płytka nosowa ułatwia psu wykrywanie kierunków prądu powietrza przenoszącego zapach.

W razie utraty wzroku pies potrafi zastąpić go węchem, do tego stopnia, że można tego kalectwa przez dłuższy czas nie zauważać. Natomiast pozbawiony węchu okazuje się nieraz zupełnie bezradny; nie potrafi odpowiednio ocenić pokarmu, liżąc na przykład wilgotny kał, a nie zauważając mięsa, nie potrafi znaleźć swego legowiska. Ślepe jeszcze szczenię pozbawione węchu nie odnajduje sutek matki. Bardzo ostre zapachy np. perfum są dla nieprzyzwyczajonych psów wyjątkowo przykre; działają podobnie jak oślepiające światło na wzrok.

Ciekawostki:

1. O doskonałości psiego nosa świadczą od dawna znane przykłady z psami pracującymi w służbie śledczej. Psy poddane odpowiednim szkoleniom wspomagają służby mundurowe w tropieniu i rozpoznawaniu przestępców na podstawie śladów zapachowych zostawionych na miejscu, w którym tamci przebywali.
2. Bardzo często zdarza się, że pies podczas nieobecności swego pana kładzie się na jego odzieży. Jak widać zawsze chce swojego pana czuć obok siebie :)
3. Swym niezawodnym węchem psiak może nawet wyczuć stan emocjonalny człowieka, na przykład strach, gniew itp.: jest to związane z wydzieleniem przez gruczoły potowe substancji zapachowych, różnych w odmiennych stanach emocjonalnych.
   
   
   
   
   

Słuch

Psy mają znacznie czulszy słuch niż człowiek i mogą słyszeć dźwięki o częstotliwości lub tonacji dla człowieka niesłyszalnej, a zasięg słuchu jest znacznie większy w porównaniu ze słuchem człowieka. Pies nawet z odległości 500 m reaguje na ultradźwięki niesłyszalne dla ludzkiego ucha, a nawet potrafi zlokalizować ich źródło. Rejestruje on dźwięki o częstotliwości 30-40 tysięcy drgań na sekundę (ucho człowieka 16-20 tysięcy) czyli o bardzo wysokiej tonacji. Jednocześnie odróżnia także dźwięki bardzo mało różniące się częstotliwością drgań, na przykład dźwięk o częstotliwości 812 drgań od dźwięku o częstotliwości 800 drgań, a także subtelne wahania w barwach dźwięku. Dzięki temu pies z łatwością odróżnia kroki oraz głos swojego pana i członków jego rodziny od kroków i głosów wielu innych osób, nieomylnie rozpoznaje znajome sobie dźwięki dochodzące z niezwykle dużej, jak na możliwości słuchowe człowieka, odległości. W rozpoznawaniu osób kieruje się zatem nie tylko węchem, ale i słuchem. Większa czułość słuchu może powodować, że dźwięki o silnym natężeniu będą wywoływały u niego ból. Żaden rozkaz czy nagana słowna nie powinna być wydawana krzykliwie. Szkoląc psa należy do niego mówić cicho, ponieważ zakrzyczany czworonóg może z czasem przestać zwracać uwagę na głos swego pana. Odpowiednią modulacją głosu właściciel może skutecznie wpływać na psa. Przyjęto, że psy o uszach stojących lepiej słyszą od kłapouchych. 

 

Wzrok

To, co pies zobaczy nie będzie miało dla niego znaczenia, dopóki nie rozpracuje tego węchem i/lub słuchem. Wzrok psa jest słabszy niż człowieka, a objawia się to mniejszą zdolnością spostrzegania przedmiotów, rozpoznawania ich czy osób nieruchomych, a także brakiem widzenia obiektów dwuwymiarowych, słabo rozróżnia kolory. Pies bardzo żywo reaguje na wszelki ruch wokół siebie, na szybkość poruszania się, powiększanie się i zmniejszanie obrazu w polu widzenia. Odbierane wrażenia optyczne odgrywają dużą rolę w życiu psychicznym zwierzęcia. U psa występuje widzenie dwuoczne- każde oko widzi ten sam przedmiot nieco inaczej; umożliwia mu to skok przez przeszkodę, chwytanie zdobyczy itp. Powoduje jednak i to, że pies jest w stanie objąć wzrokiem stosunkowo nieznaczny wycinek horyzontu- pies niewidomego może mieć problem z dostrzeżeniem przeszkody na wysokości głowy człowieka. Pies dobrze za to radzi sobie w słabym świetle (wspomagając się zmysłem węchu i słuchu). Część naczyniówki oka psa stanowi błona odblaskowa- umożliwia to widzenie w warunkach słabego oświetlenia. Znane jest „świecenie” oczu u psów. Z wiekiem psa wzrok szybciej słabnie niż węch i słuch. Sprawność wzrokowa nie jest jednakowa u przedstawicieli różnych ras, nie mówiąc już o tym, że mogą być różnice osobnicze w tej samej rasie, podobnie zresztą jest z węchem i słuchem. 

 

Dotyk

Wrażenia dotykowe pies odbiera całą powierzchnią ciała. Specjalne włosy czuciowe, występujące na wargach i nad oczami, a także często w okolicy podżuchwowej (np. u brodaczy) chronią psy przed zderzeniem z przedmiotami, których w danej postawie ciała nie ogarnia jego wzrok. Receptory dotyku nie są równomiernie rozmieszczone w powłoce skórnej, nic więc dziwnego, że jej wrażliwość dotykowa jest inna w różnych okolicach ciała. Łatwo to zaobserwować przy okazji pieszczotliwego głaskania pupila. Spośród znajdujących się w skórze receptorów termicznych jedne odbierają czucie zimna, inne reagują na ciepło. Psy rozróżniają bodźce termiczne wtedy, gdy temperatura ich ciała jest wyższa lub niższa co najmniej o 2° od ciepłoty powierzchniowej warstwy skóry. Na ogół są one zatem wytrzymałe na skokowe zmiany warunków atmosferycznych. Działanie zbyt wysokiej temperatury na skórę łatwo wywołuje w ośrodkowym układzie nerwowym proces hamowania doprowadzający psy do głębokiego snu. Nietrudno zauważyć to w upalne dni lata, kiedy psy na ogół więcej śpią niż zwykle. Wrażliwość psów na ból zależy zarówno od i ich wieku, jak i rasy. Wiadomo na przykład, że szczenięta do wieku 14 dni znoszą przycinanie uszu czy ogona bez większej reakcji. Później, w wieku młodocianym, są wrażliwsze na ból niż po osiągnięciu dojrzałości fizycznej, po wydorośleniu. Przedstawiciele małych ras są wrażliwsze na wszelkie bodźce bólowe tego samego stopnia niż psy dużych ras. Czucie bólu wywołuje u każdego zwierzęcia odruchy obronne. 

Smak

Wrażenia smakowe są uzależnione od wrażeń węchowych. Zmysł ten nie ma dla psa znaczenia w odbieraniu wrażeń otaczającego świata. Psy bardzo lubią smak słodki, natomiast niechętnie na ogół jedzą pokarmy kwaśne.